बर्दिया फागुन १६- जापान सरकारको सहयोगमा २०४५ सालमा स्थापना भएको आधुनिक चामल कारखानाको उसिना चामल उत्पादन गर्ने प्लान्ट हाल अलपत्र परेको छ। विगतको द्वन्द्वकालमा क्षतिग्रस्त भएपनि सरकारको बेवास्ताबाट यसका मर्मत र सञ्चालनमा कुनै खास सुधार भएको छैन।

२०५९ सालसम्म सञ्चालनमा रहेको यो मिल नेपालमा पहिलोपटक उसिना चामल उत्पादन गर्न सुरु भएको थियो। उसिना चामल, विशेषगरी मधुमेह (सुगर) रोगीहरूको लागि उपयुक्त मानिन्छ र यसको माग नेपालमा बढ्दै गएको छ। विदेशी बजारमा पनि यसको निर्यात भइरहेको थियो।

हालको अवस्थाका अनुसार, खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडले यस मिलको सञ्चालनलाई प्राथमिकतामा राखेर विभिन्न भ्रमणहरू गरिसकेको छ। तर, विस्तृत योजना र आवश्यक बजेटको अभावले मिल सञ्चालनमा आउन सकेको छैन। मिलको बम विस्फोटपछि २०५९ मा क्षतिग्रस्त भएको थियो, र पछि २०६४ मा मर्मत गरेर साधारण स्तरमा सञ्चालन गरिएको थियो। तर, हालसम्म त्यसका उपकरणहरू थप क्षतिग्रस्त भइसकेका छन्।

राजापुरका प्रमुख, कमलराज पाण्डेका अनुसार, यदि आवश्यक बजेट उपलब्ध भएमा मर्मत गरेर उसिना चामल उत्पादन गर्ने बोइलिङ्ग प्लान्ट सञ्चालनमा ल्याउन सकिन्छ। यस प्लान्टले राजापुरमा पछिल्लो समय खेती भइरहेका चैते धानको उत्पादनमा मद्दत पुर्याउन सक्छ। कृषक पहारी थारूका अनुसार, बोइलिङ्ग प्लान्टको सञ्चालनले चैते धानको सुकाइ प्रक्रियालाई झन्झटमुक्त बनाउनेछ र चैत महिनामा सिधै उसिना चामल उत्पादन गर्न सकिने छ।

खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेड, राजापुर शाखाले यस वर्ष ३७ हजार क्विन्टल धान खरिद गरेको छ, जुन गत वर्षको तुलनामा दोब्बर हो। सरकारले २०८१–८२ आर्थिक वर्षको लागि धानको समर्थन मूल्य पनि वृद्धि गरेको छ। यस वर्ष मध्यम धानको मूल्य ३,५०० रुपैयाँ र मोटा धानको मूल्य ३,४१० रुपैयाँ प्रति क्विन्टल निर्धारण गरिएको छ।

राजापुरका कृषकहरूले स्थानीय व्यापारीको तुलनामा उच्च मूल्यमा धान विक्रि गर्न थालेका छन्, जसले कृषकको उत्पादनको मूल्य वृद्धि गरेको छ। यसले कृषकहरूलाई राम्रो मूल्य प्राप्त गर्नका लागि मद्दत पुर्याएको छ, तर उसिना चामल मिलको अलपत्र पर्नु भने एक ठूलो चिन्ता हो।